به گزارش صنعت ساختمان، در ایران طی دهه اخیر شاهد تحولات اساسی بوده است. افزایش تعداد کلینیکهای دندانپزشکی، رشد آگاهی عمومی نسبت به بهداشت دهان و دندان، و تأثیر عوامل اقتصادی مانند نوسانات ارزی و تحریمها، این بازار را به یکی از حوزههای پویا تبدیل کرده است. در این میان، بخش فروش آنلاین به سرعت در حال گسترش است و پلتفرمهای تخصصی آنلاین نقش محوری در تسهیل دسترسی، کاهش هزینهها و ارتقای کیفیت خدمات ایفا میکنند. بر اساس گزارشهای جهانی، بازار تجهیزات دندانپزشکی در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۳.۴۴ میلیارد دلار ارزش داشته و پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۵ به ۲۵.۶۵ میلیارد دلار برسد. در ایران نیز، بازار دستگاههای دندانپزشکی طبق گزارش Statista، در سال ۲۰۲۵ به حدود ۳۰۴ میلیون دلار خواهد رسید که نشاندهنده پتانسیل بالای رشد است.
این رشد نه تنها به عوامل داخلی مانند افزایش تقاضای خدمات دندانپزشکی مرتبط است، بلکه دیجیتالسازی پس از همهگیری کرونا نیز شتابدهنده اصلی آن بوده است. پلتفرمهای آنلاین با حذف واسطهها، ارائه ضمانت اصالت کالا و خدمات ارسال سریع، به دندانپزشکان کمک کردهاند تا در شرایط اقتصادی چالشبرانگیز، هزینههای تأمین تجهیزات را مدیریت کنند.
وضعیت فعلی بازار دندانپزشکی در ایران
ایران یکی از کشورهای پیشرو در حوزه دندانپزشکی در منطقه خاورمیانه است. تعداد کلینیکهای فعال دندانپزشکی در کشور بیش از ۳۰ هزار واحد تخمین زده میشود و سالانه هزاران دندانپزشک جدید به بازار کار وارد میشوند. بازار تجهیزات پزشکی کلی کشور در سال ۱۴۰۳ حدود ۹۵ هزار میلیارد تومان ارزش داشته که بخش قابل توجهی از آن به تجهیزات دندانپزشکی اختصاص دارد. تولید داخلی حدود ۳۰ درصد نیاز بازار را تأمین میکند، اما بخش عمده تجهیزات پیشرفته همچنان وارداتی است و وابستگی به برندهای جهانی مشهود است.
با این حال، چالشهایی مانند نوسانات نرخ ارز، محدودیتهای واردات و هزینههای بالای لجستیک سنتی، دندانپزشکان را به سمت راهحلهای نوین سوق داده است. اینجا است که پلتفرمهای آنلاین وارد میدان میشوند. پیش از همهگیری، خرید تجهیزات عمدتاً از طریق نمایندگان محلی یا نمایشگاههایی مانند ایرانهلث انجام میشد، اما اکنون بیش از ۴۰ درصد دندانپزشکان برای تأمین مواد مصرفی و تجهیزات از کانالهای آنلاین استفاده میکنند. این تغییر رفتار، نتیجه دسترسی آسانتر به اطلاعات محصول، مقایسه قیمتها و نظرات کاربران است.
عوامل محرک رشد بازار آنلاین
چند عامل کلیدی در رشد سریع بازار آنلاین محصولات دندانپزشکی نقش داشتهاند:
دیجیتالسازی و همهگیری کرونا: همهگیری کووید-۱۹ باعث شد بسیاری از دندانپزشکان به خرید آنلاین روی آورند تا از تماسهای فیزیکی اجتناب کنند. این روند پس از کرونا تثبیت شد و اکنون پلتفرمهای آنلاین به عنوان کانال اصلی تأمین شناخته میشوند.
نوسانات اقتصادی: افزایش قیمت ارز باعث شد قیمت تجهیزات وارداتی به شدت بالا برود. پلتفرمهای آنلاین با خرید مستقیم از تأمینکنندگان خارجی یا داخلی و حذف واسطهها، قیمتها را تا ۲۰-۳۰ درصد کاهش میدهند.
رشد نسل جوان دندانپزشکان: دندانپزشکان جوانتر که با فناوری آشنا هستند، ترجیح میدهند از اپلیکیشنها و سایتهای تخصصی برای خرید استفاده کنند. این گروه به دنبال تنوع برند، تخفیفهای فصلی و خدمات پشتیبانی آنلاین هستند.
گسترش زیرساختهای لجستیکی: شرکتهای پستی و لجستیکی تخصصی اکنون ارسال به سراسر کشور را در کمتر از ۴۸ ساعت ممکن کردهاند، که برای کلینیکهای واقع در مناطق دورافتاده حیاتی است.
رقابت جهانی و محلی: در سطح جهانی، بازار e-commerce تجهیزات دندانپزشکی با رشد سالانه بیش از ۸ درصد پیش میرود. در ایران نیز، این رقابت باعث نوآوری در خدمات مانند پرداخت اقساطی، ضمانت بازگشت کالا و مشاوره تخصصی آنلاین شده است.
مزایای پلتفرمهای آنلاین برای فعالان بازار
پلتفرمهای تخصصی مزایای متعددی ارائه میدهند که مستقیماً به رشد بازار کمک کرده است:
- دسترسی گسترده و تنوع محصولات: دندانپزشکان اکنون به هزاران محصول از مواد ترمیمی مانند کامپوزیتها، باندینگها و سیلانتها تا تجهیزات پیشرفته مانند یونیت صندلی، توربین، رادیوگرافی دیجیتال و ایمپلنتها دسترسی دارند. این تنوع در فروشگاههای سنتی محدود بود.
- ضمانت اصالت و کیفیت: یکی از نگرانیهای اصلی دندانپزشکان، کالاهای تقلبی است. پلتفرمهای معتبر با ارائه گواهی اصالت، فاکتور رسمی و همکاری مستقیم با برندها، اعتماد ایجاد کردهاند.
- کاهش هزینهها: تخفیفهای مداوم، حراجهای فصلی و خرید عمده، هزینههای عملیاتی کلینیکها را کاهش میدهد. برای مثال، یک مطب متوسط میتواند سالانه تا چند میلیون تومان صرفهجویی کند.
- خدمات ارزشافزوده: بسیاری از پلتفرمها مشاوره تلفنی یا آنلاین، آموزشهای ویدئویی استفاده از محصولات و پیگیری پس از فروش ارائه میدهند. این خدمات، تجربه خرید را حرفهایتر میکند.
- دسترسی برای مناطق محروم: کلینیکهای در شهرهای کوچک یا روستاها که پیشتر مجبور به سفر به تهران بودند، اکنون با یک کلیک سفارش میدهند.
نقش کلیدی پلتفرمهای تخصصی در ایران
در بازار ایران، چندین پلتفرم برجسته سهم قابل توجهی دارند. فروشگاههایی مانند رازدنت، دندانت، دندال و آوا دنتال با تمرکز بر نیازهای محلی، رشد چشمگیری داشتهاند. برای نمونه، رازدنت با تأکید بر محصولات اورجینال، ارسال فوری به سراسر کشور، تخفیفهای ویژه و پشتیبانی تخصصی، به یکی از گزینههای محبوب دندانپزشکان تبدیل شده است. این پلتفرمها نه تنها فروشنده هستند، بلکه با ایجاد رقابت، استانداردهای کلی بازار را ارتقا دادهاند.
علاوه بر این، حضور در نمایشگاههای مانند ایرانهلث ۱۴۰۴ (که در خردادماه برگزار میشود) به این پلتفرمها کمک میکند تا روابط مستقیم با تولیدکنندگان برقرار کنند و محصولات جدید را سریعتر معرفی نمایند.
چالشها و موانع پیش رو
با وجود رشد سریع، چالشهایی نیز وجود دارد:
- اعتمادسازی: برخی دندانپزشکان همچنان به خرید حضوری ترجیح میدهند به دلیل نگرانی از اصالت کالا.
- زیرساختهای پرداخت و لجستیک: مشکلات پرداخت آنلاین بینالمللی و تأخیرهای گاهبهگاه در ارسال، مانع هستند.
- رقابت ناسالم: ورود فروشگاههای غیرتخصصی با کالاهای تقلبی، اعتبار بازار را تهدید میکند.
- مقررات دولتی: نیاز به استانداردسازی بیشتر واردات و فروش آنلاین احساس میشود.
چشمانداز آینده
با ادامه روند دیجیتالسازی، پیشبینی میشود سهم بازار آنلاین از کل بازار دندانپزشکی ایران تا سال ۱۴۱۰ به بیش از ۶۰ درصد برسد. ادغام فناوریهایی مانند هوش مصنوعی برای پیشنهاد محصولات شخصیسازیشده، واقعیت افزوده برای پیشنمایش تجهیزات و بلاکچین برای ردیابی اصالت کالا، آیندهای روشن ترسیم میکند. همچنین، رشد گردشگری دندانپزشکی در ایران (Medical Tourism) تقاضای بیشتری برای تجهیزات باکیفیت ایجاد خواهد کرد.
در نهایت، پلتفرمهای آنلاین نه تنها موتور محرک رشد اقتصادی این بخش هستند، بلکه به ارتقای کیفیت خدمات دندانپزشکی در کشور کمک میکنند. این تحول، دسترسی عادلانهتر به تجهیزات پیشرفته را ممکن ساخته و آیندهای پایدار برای صنعت دندانپزشکی ایران نوید میدهد.
