به گزارش صنعت ساختمان، صنایع انرژیبر ایران را با چالشهای جدی روبهرو کرده است. بسیاری از فولادسازان در این دوره ظرفیت عملیاتی، افت فروش، افزایش موجودی محصول و فشار سنگین بر نقدینگی مواجه شدند. در چنین فضایی، عملکرد شرکت آهن و فولاد ارفع در 1404 بهعنوان یک استثنا مطرح شد که ریشه در تصمیمی جسورانه همچون خرید برق با بهایی حدود دو و نیم برابر نرخ دولتی برای جلوگیری از توقف تولید.
این انتخاب، مهمترین دستاوردش را در حفظ ظرفیت واقعی تولید نشان داد. در صنعتی که هر ساعت توقف واحد احیا یا ذوب هزینههای سنگینی به همراه دارد، از کاهش تولید اسمی و افزایش ضایعات گرفته تا افت اعتبار در بازار، این تصمیم توانست مانع افت فروش شود و حتی رشد قابلتوجهی را رقم بزند.
افزایش هزینه انرژی بهمراتب کمتر از زیان ناشی از توقف تولید است. در واقع، شرکت یک مبادله اقتصادی انجام داد: پذیرش هزینه بالاتر انرژی در برابر جلوگیری از زیان عملیاتی. همین نقطه است که خرید برق گران بهعنوان یک تصمیم اقتصادی قابل دفاع جلوه میکند.
کنترل خسارت های قطعی برق
حفظ سطح حاشیه سود در سالی با بحران انرژی نشاندهنده موفقیت استراتژی ارفع بود. اگر برق خریداری نمیشد، پیامدها بسیار سنگینتر بود. کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی تولید، افت درآمد عملیاتی قطعا داشت اما حاشیه سود عملیاتی شرکت حفظ شد و مانع از دست رفتن بازار داخلی و صادراتی، شد، بلکه رکورد رشد درآمد عملیاتی را ثبت کرد. به طوری که درآمد تجمیعی شرکت ارفع از ابتدای سال تا پایان آبانماه به رقم ۱۸۰۹۱ میلیارد تومان رسیده که نشاندهنده جهشی ۵۱ درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته است. تنها در آبانماه نیز درآمد شرکت با رشد ۲۷ درصدی نسبت به آبان ۱۴۰۳ همراه بوده که این امر بیانگر ثبات نسبی بازار و عمق تقاضا برای شمش فولادی است.
از منظر تولید، ارفع تا پایان آبان توانسته به حجم یکمیلیون و ۳۹۳ هزار تن دست یابد؛ رقمی که نسبت به مهرماه رشد ۱۷ درصدی را نشان میدهد. میزان فروش نیز با رسیدن به ۷۲ هزار و ۹۸۲ تن، نسبت به ماه قبل ۵ درصد افزایش داشته است. این میزان فروش معادل ۳۸ درصد از کل تولید ماهانه بوده و نشاندهنده جذب مناسب محصولات در بازار داخلی است.
بررسی عملکرد هشتماهه نخست سال حاکی از آن است که ارفع بیش از ۱.۳۹۳ میلیون تن محصول تولید کرده که نسبت به سال گذشته حدود ۷ درصد رشد داشته است. بخش عمده این تولید به آهن اسفنجی اختصاص یافته و با ثبت ۸۲۴ هزار و ۹۵۲ تن DRI نقش مهمی در تغذیه زنجیره تأمین فولاد ایفا کرده است. در کنار آن، تولید شمش فولادی نیز با رشد ۱۷.۴ درصدی نسبت به سال قبل به ۵۶۸ هزار و ۲۳۸ تن رسیده است.
در حوزه درآمد، مجموع فروش داخلی شرکت طی هشت ماه به ۱۶.۶ همت رسیده که نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد افزایش را نشان میدهد. همچنین در بخش صادرات، درآمدی معادل ۱.۴۶ همت ثبت شده است. بر اساس دادههای سامانه کدال، مجموع فروش ارفع تا پایان آبانماه به ۱۸.۰۹ همت رسیده که جهشی ۵۱.۴ درصدی نسبت به سال گذشته را رقم زده و جایگاه این شرکت را بهعنوان یکی از بازیگران مهم صنعت فولاد تثبیت کرده است.
البته این تصمیم بدون ریسک نبود. نوسان قیمت برق در بازار آزاد میتواند در آینده حاشیه سود را تحت فشار قرار دهد. وابستگی به تأمینکنندگان محدود انرژی نیز ریسک سیستماتیک ایجاد میکند. تولید بدون وقفه در اوج مصرف تابستان هزینه تعمیرات نیمه دوم سال را افزایش خواهد داد و کاهش قیمت جهانی فولاد نیز میتواند اثر مستقیم بر سودآوری داشته باشد.
تهدیدی که به فرصت تبدیل شد
برای مدیریت این ریسکها، راهکارهایی اقتصادی مطرح است. قراردادهای بلندمدت خرید برق با نیروگاههای خصوصی میتواند قیمت را تثبیت کند و جریان نقدی را مدیریت نماید. مشارکت یا مالکیت بخشی از نیروگاههای سیکل ترکیبی یا CHP تأمین پایدار انرژی را تضمین میکند. تنوعبخشی با استفاده از منابع خورشیدی، بهینهسازی مصرف از طریق دیجیتالسازی و بازیافت حرارت، و مدیریت بار با جابجایی مصرف به ساعات کمبار، همگی ابزارهایی هستند که میتوانند فشار انرژی را کاهش دهند.
این رویکرد، ارفع را به سمت بازاندیشی در ساختار تأمین انرژی سوق داد. شرکت بهخوبی دریافت که اتکا صرف به شبکه دولتی برق، در شرایط بحران کافی نیست و باید به سمت تنوعبخشی منابع حرکت کند. همین نگاه، زمینهساز طرحهایی چون توسعه نیروگاههای خورشیدی، مشارکت در نیروگاههای سیکل ترکیبی و بررسی قراردادهای بلندمدت با بخش خصوصی شد؛ اقداماتی که میتوانند ریسکهای آینده را کاهش دهند و جریان تولید را پایدارتر سازند.
از سوی دیگر، تجربه تابستان ۱۴۰۴ نشان داد که مدیریت انرژی تنها یک موضوع فنی نیست، بلکه بهطور مستقیم با اعتبار تجاری و جایگاه بازار شرکت گره خورده است. حفظ تولید در شرایطی که بسیاری از رقبا با توقف یا کاهش ظرفیت مواجه بودند، به ارفع امکان داد تا نهتنها مشتریان داخلی و خارجی خود را حفظ کند، بلکه اعتماد بیشتری در بازار به دست آورد. این اعتماد، سرمایهای نامشهود اما حیاتی است که در بلندمدت میتواند مزیت رقابتی شرکت را تقویت کند.
با وجود این، مسیر پیشرو همچنان پرچالش است. نوسانات قیمت جهانی فولاد، تغییرات سیاستهای انرژی و فشارهای ناشی از تحریم میتوانند سودآوری شرکت را تحت تأثیر قرار دهند. اما تجربه اخیر نشان داده که ارفع توانایی مدیریت شرایط بحرانی را دارد و میتواند با تصمیمهای جسورانه، تهدیدها را به فرصت تبدیل کند.
در نهایت، بحران انرژی تابستان ۱۴۰۴ برای بسیاری از فولادسازان یک تهدید جدی بود، اما برای ارفع به فرصتی برای بازتعریف راهبردها بدل شد. این شرکت با انتخابی غیرمتعارف توانست تولید را حفظ کند، فروش را افزایش دهد و جریان نقدی خود را تثبیت نماید. امروز، روایت ارفع نهتنها نمونهای از مدیریت ریسک در صنعت فولاد ایران است، بلکه الگویی برای سایر صنایع انرژیبر محسوب میشود؛ الگویی که نشان میدهد در شرایط بحران، جسارت و آیندهنگری میتواند مسیر بقا و رشد را هموار کند.
بنابراین تجربه ارفع نشان داد که بحران انرژی تابستان ۱۴۰۴ برای بسیاری از فولادسازان تهدیدی جدی بود، اما برای این شرکت فرصتی شد تا با تصمیمی جسورانه مسیر متفاوتی را طی کند. خرید برق با نرخ بالاتر، تولید را حفظ کرد، فروش را افزایش داد و جریان نقدی را تثبیت نمود. این تصمیم پرریسک اما اقتصادی، افت سودآوری را از یک تهدید شدید به یک کاهش کنترلشده تبدیل کرد و درآمد عملیاتی شرکت را به بالاترین سطح چند سال اخیر رساند. روایت ارفع نشان میدهد که در شرایط بحران، انتخابهای غیرمتعارف میتوانند به مزیت رقابتی تبدیل شوند؛ مزیتی که نهتنها بقای شرکت را تضمین میکند، بلکه جایگاه آن را در صنعت فولاد ایران مستحکمتر میسازد.
