به گزارش صنعت ساختمان، بانک مرکزی در آخرین روز هفته گذشته اعلام کرد برای کنترل قیمت ارز در بازار رسمی و غیررسمی، تزریق ارز را بیش از گذشته افزایش خواهد داد و بخشی از تخصیص‌ها به واردات کالا‌های خرد به‌صورت اسکناس انجام میشود، بازار ارز در ابتدای هفته با شیب نزولی کار خود را آغاز کرد.
این روند تا روز گذشته ادامه داشت و حتی قیمت دلار به ۱۱۱ هزار تومان نیز رسید. فعالان بازار ارز با اشاره به تزریق دلار و درهم توسط بانک ملت و ملی به بازار پیش‌بینی می‌کردند که در صورت ادامه روند فعلی، قیمت دلار تا ۱۰۰ هزار تومان نیز کاهش یابد؛ هرچند بعید است که قیمت دلار دوباره دو رقمی شود.
اما صبح امروز، روند بازار تغییر کرد. بازار ارز با جهش ناگهانی چهار هزار تومانی کار خود را آغاز کرد و تا ساعت ۱۳، قیمت دلار به ۱۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. بیشتر فعالان بازار، علت اصلی این جهش را توقف غیرمنتظره تزریق ارز از سوی بانک مرکزی اعلام کردند. هم‌زمان، برخی از بازیگران بازار که اصطلاحاً به آنها «بازیگران متصل» گفته میشود، به این افزایش قیمت دامن زدند.
از سوی دیگر، شنیده‌ها در چهارراه استانبول و سبزه‌میدان حاکی از آن است که این تصمیم بانک مرکزی، به‌دنبال اظهارات روز گذشته مهاجرانی، سخنگوی دولت اتخاذ شده است. مهاجرانی در نشست هفتگی خود با خبرنگاران، با اشاره به تلاطم‌های بازار پس از فعال‌شدن مکانیسم ماشه، بر ضرورت مسئولیت‌پذیری دستگاه‌های اقتصادی تأکید کرد و با لحنی هشداردهنده خطاب به بانک مرکزی گفت: «این نهاد باید پاسخ‌گوی وضعیت تورم و تبعات آن بر معیشت مردم باشد.»
سخنگوی دولت در بخش دیگری از سخنانش از تغییر آرایش اقتصادی دولت برای مقابله با اثرات تحریمی و مکانیسم ماشه خبر داد.
این اظهارات در حالی مطرح شد که مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، روز یکشنبه تأکید کرده بود: «وزیر اقتصاد به هیچ عنوان پاسخ‌گوی سیاست‌های ارزی و پولی بانک مرکزی نیست. در روز رأی اعتماد نیز در مجلس تصریح کردم که سیاست‌های ارزی و پولی کشور به‌طور انحصاری در اختیار بانک مرکزی است و وزیر اقتصاد تنها یک رأی در هیئت عالی بانک مرکزی دارد.»
با این حال، شاید مهم‌ترین عامل تشدید گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر رئیس بانک مرکزی، اظهارات اخیر رئیس‌جمهور در دیدار با اعضای اتاق بازرگانی ایران باشد. در این نشست، فعالان اقتصادی صراحتاً از نحوه تخصیص ارز و نبود هماهنگی میان بانک مرکزی و وزارت صمت انتقاد کردند.
حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران، با انتقاد از تعلل بانک مرکزی در تخصیص ارز گفت: «خطوط تولید و فعالیت بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی به دلیل عدم تخصیص ارز و بوروکراسی اداری متوقف شده است. جالب آن‌که اگر تولیدکننده یا تاجر بخواهد با استفاده از منابع خود مواد اولیه وارد کند، بانک مرکزی آن را قاچاق ارز یا اخلال در بازار می‌داند. تا زمانی که ارز تک‌نرخی نشود، این وضعیت ادامه خواهد داشت.»
پس از این سخنان، رئیس‌جمهور از برخی تخصیص‌های ارزی انتقاد کرد و گفت: «عده‌ای با رابطه‌بازی ارز دریافت می‌کنند، در حالی‌که بسیاری از تولیدکنندگان واقعی از این امکان محروم‌اند. این روش‌ها در شرایط فعلی به‌هیچ‌وجه قابل قبول نیست. دولت از همکاری بخش خصوصی برای اصلاح این روند استقبال می‌کند.»
در همین حال، صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی کشور با بحران تخصیص ارز و کمبود نقدینگی روبه‌رو شده است. هفته گذشته، سامان فیروزی، مدیرعامل کرمان‌خودرو، در نامه‌ای سرگشاده به رئیس‌جمهور یادآور شد: «با وجود گذشت هفت ماه از سال، هنوز حتی یک دلار برای واردات خودرو تخصیص داده نشده، در حالی‌که در بودجه، دو میلیارد دلار برای این بخش در نظر گرفته شده است. اکنون هزاران خودرو در گمرکات کشور زیر آفتاب و باران معطل مانده‌اند. از سوی دیگر، وضعیت تعرفه واردات قطعات و نحوه تأمین ارز هنوز مشخص نیست. در صورت تداوم این شرایط، تا دو ماه آینده تعطیلی و ورشکستگی قطعه‌سازان و خودروسازان آغاز خواهد شد.»
در مجموع، با توجه به تحولات اخیر، به نظر می‌رسد در روز‌های آینده تغییراتی در سیاست‌های کلان اقتصادی کشور، به‌ویژه در حوزه ارز و مدیریت بانک مرکزی، اجتناب‌ناپذیر باشد.
